- ISBN9788380956537
- Oprawabroszurowa
- AutorEdyta Januszewska
- WydawnictwoImpuls
,,(Jest) to atrakcyjne poznawczo studium społeczno-kulturowe poświęcone losom syryjskich uchodźców. Materiał empiryczny do publikacji Autorka zbierała w 2017 roku w Libanie (...). Uczyła języka angielskiego w mieście Zahle w szkołach dla uchodźców z Syrii. Na podstawie materiałów zbieranych metodycznie w trakcie pobytu, najczęściej wywiadów jakościowych, powstało studium terenowe o dużym potencjale informacyjnym, poglądowym i wizualnym (oprócz tekstu kanałem przekazu informacyjnego są zdjęcia). Rozdziały wprowadzające (...) świadczą o wyśmienitym przygotowaniu teoretycznym Autorki, wielkiej erudycji, w szczególności o jej wiedzy z zakresu problematyki uchodźczej. Wszak to nie jest jej pierwsza praca poświęcona tym zagadnieniom (...)". - z recenzji dr hab. Danuty Lalak,,Monografia składa się z trzech rozdziałów: teoretycznego, metodologicznego i trzeciego stanowiącego relację z badań. W pierwszym z nich dokonuję przeglądu wybranych koncepcji teoretycznych dotyczących heterotopii, miejsca i przestrzeni. Koncepcją nadrzędną, do której się odnoszę, jest koncepcja heterotopii Michela Foucaulta. Odwołując się do charakterystyki miejsca i przestrzeni, sięgam do teorii i badań nauk społecznych i do innych koncepcji interdyscyplinarnych, ponieważ tylko w takiej perspektywie można dokonać,,oglądu" środowiska życia ludzi narażonych na przymuszoną mobilność - uchodźców. Przywołuję wybrane koncepcje miejsca i przestrzeni w ujęciu teoretyków filozofii, historii, socjologii, antropologii, geografii, literatury, pedagogiki zajmujących się tymi zagadnieniami. Wymienię nazwiska niektórych z nich: Martin Heidegger, Michel de Certeau, Henri Lefebvre, Manuel Castells, Yi-Fu Tuan, Edward W. Soja. Spośród polskich przedstawicieli odwołuję się zwykle do Marii Mendel i jej teorii,,pedagogiki miejsca". O związkach pedagogiki z etnologią i antropologią pisze Alina Szczurek-Boruta, która uważa, iż przedmiot badań pedagogicznych,,istnieje w kontekstach wkraczających w systemy pojęciowe tych nauk". Kolejnym zagadnieniem poruszanym w tym rozdziale jest koncepcja hipernowoczesności i nie-miejsca Marca Augégo. Odwołuję się także m.in. Do poglądów Edwarda Relpha (nie-miejsce jako,,bezmiejsce"), Jerzego Kociatkiewicza i Moniki Kostery (,,puste miejsce"), a także do terminu blisko związanego z pojęciem nie-miejsca - atopii. W odczytaniu koncepcji nie-miejsca przywołuję relację pomiędzy człowiekiem a tekstem w nie-miejscu, a także ukazujem nie-miejsce jako nie-miasto. Rozdział ten to także próba charakterystyki problemów niepełnosprawnych uchodźców. Odnoszę się do modeli niepełnosprawności, dokumentów międzynarodowych dotyczących niepełnosprawnych uchodźców, a także organizacji działających na ich rzecz. Rozdział drugi to rozdział metodologiczny, w którym przedstawiam ramy teoretyczne moich badań. Dlatego najpierw dokonuję przeglądu badań jakościowych w perspektywie pedagogicznej i socjologicznej oraz charakteryzuję wykorzystane przeze mnie metody, techniki i narzędzia badawcze. Przedstawiam dodatkowo opis grupy badawczej oraz czas i miejsce badań. W rozdziale trzecim prezentuję doświadczenia syryjskich uchodźców, którzy w wyniku wybuchu wojny w 2011 roku poszukują schronienia - najpierw u rodzin w innych miejscowościach w Syrii, a potem w ościennym Libanie. Opisuję także życie w obozie dla uchodźców oraz w innych miejscach zamieszkania - w pustostanach, kurnikach, oborach dla krów, stajniach w Zahle i w najbliższych miejscowościach. Ukazujem doświadczenia syryjskich dzieci związane z postrzeganiem własnego miejsca zamieszkania, a także opisuję rozłączenie syryjskich rodzin na skutek uchodźstwa. Dokonuję także charakterystyki czasu społeczno-kulturowego, kategorii czasu ilościowego, jakościowego, ludzkiego i społecznego. Przywołuję narracje syryjskich uchodźców odnoszące się do ich życia w bezpiecznej, przedwojennej Syrii. Staram się objaśnić doświadczanie przez nich czasu w perspektywie codziennego życia w obozach dla uchodźców (zarówno dorosłych, jak i dzieci) i innych miejscach zamieszkania. Kolejnymi zagadnieniami poruszanymi w tym rozdziale są niełatwe warunki życia syryjskich uchodźców w Libanie: bieda, bezrobocie, niewystarczająca pomoc ze strony organizacji międzynarodowych i pozarządowych. W rozdziale tym ukazuję także brak lub nikłe możliwości edukacji syryjskich dzieci, relacje ze społecznością lokalną, a także problemy związane ze zdrowiem fizycznym i psychicznym uchodźców. Pokazuję też trud budowania własnego miejsca przez uchodźców i ich działania zmierzające do,,zadomowienia" się w nowym środowisku przyjmującym. Opisuję także ich zasoby społeczne, informacyjne i religijne. W rozdziale tym odwołuję się też do narracji uchodźców na temat ich wizji, planów i marzeń na przyszłość. W podrozdziałach poświęconych niepełnosprawnym uchodźcom, a także życiu syryjskich uchodźców w Libanie odwołuję się do literatury anglojęzycznej, ponieważ w polskiej literaturze jest niewiele danych na ten temat (głównie są to materiały prasowe). W 2013 roku, w czasie prowadzenia badań pedagogicznych w Winnipeg (Kanada), przeprowadziłam kwerendę w bibliotece Uniwersytetu Manitoba (Slavic Collection Elizabeth Dafoe Library). Kwerendy dokonałam także w Polskim Ośrodku Społeczno-Kulturalnym w Londynie dzięki uzyskanemu grantowi: Grant Polonia Aid Foundation Trust (Londyn). Z kolei w 2014 roku, w czasie dwumiesięcznego pobytu, jako profesor wizytujący na Uniwersytecie w Oksfordzie w pokaźnej Brytanii (Refugee Studies Centre, Oxford Department of International Development, University of Oxford), zapoznałam się z literaturą przedmiotu w Bibliotece Bodleian (Bodleian Library), gdzie zebrałam materiały (artykuły, monografie, dokumenty, raporty) dotyczące tych zagadnień".
